કોઈ હરણને ડીપ્રેશન કેમ ના થાય? આપણને જ કેમ?

ક્યારે કોઈ ગધેડા પાસે બેસો, અને એને અમદાવાદના ટ્રાફિક-જામ વિષે સમજાવો – એ નઈ સમજે, ને વિચારશે કે આ કોણ ગાંડો માણસ છે. પણ આપણને ખબર છે કે ટ્રાફિક-જામ કોને કહેવાય, અને આજ વાત માનસિક તણાવ અને માંદગીનો પાયો છે. આપડે કોઈ સામાન્ય રોજીંદા માનસિક તણાવ નો એ સ્તરનો પ્રતિભાવ આપ્યી છીએ, જાણે આપડે કોઈ જંગલના હરણ હોઈએ અને જીવ લેવા આપડી પાછળ દીપડો પડયો હોય. હકીકતમાં કોઈ આવા હરણ માટે આ શારીરિક પ્રતિભાવ યોગ્ય છે, અને એક ટૂંકા ગાળા માટેની વાત છે. એટલા માટે જ કોઈ હરણ કે દીપડા ને આ વિષયમાં આટલી સમજણ પુરતી છે.

પણ મનુષ્ય તરીકે, આપડે એક અલગ દુનિયા રચી છે. આપડે સતત કોઈ ને કોઈ વાત થી ચિંતિત હોઈએ છીએ. આપણને અડધી રાતે પણ એ ડર હોય છે કે આપણે કેન્સર થશે, કે મિટિંગ માં શું થશે, કે કાલે સવારે કરીયાણું લેવા કોણ જશે. અને આ કારણ સર કોઈ તણાવ કરતા તે તણાવનો આપડો વ્યક્તિગત પ્રતિસાદ વધારે જોખમી બની શકે છે. ખાસ કરીને ત્યારે જયારે તે પ્રતિસાદ નિયમિતપણે સક્રિય રહે. ઉપરાંત આપડે જો તણાવની ગેર હાજરીમાં પણ આ પ્રતિસાદ દર્શાવીએ તો તે વધારે જોખમી બની શકે છે.       

આ પછી, તે જાણવાનું રહે કે શરીર ના વિવિધ અંગો (હૃદય, પેટ, મગજ, વગરે) કે પ્રક્રિયાઓ (ઊંઘ, યાદશક્તિ, રોગપ્રતીકારક શક્તિ, વગરે) તણાવ સામે પ્રતિક્રિયા માં કયો ભાગ ભજવે છે. અને આ તણાવ ટૂંકા ગાળા માટે કેમ યોગ્ય હશે, પણ લાંબા ગાળા માટે કોઈ વ્યક્તિની તંદુરસ્તીમાં ખલેલ પહોચાડી શકે છે. આપડે જાણીશું કે શારીરિક તણાવ ની માનસિક અસરકેવી રીતે થાય છે. ઉપરાંત વ્યક્તિગત વૈવિધ્ય ને કારણે કેમ કોઈ વ્યક્તિ તણાવ નો સામનો સરળતા થી કરી શકે છે, અને કેમ બીજા લોકો ને આ તણાવ સામે વધારે શ્રમ વેઠવો પડે છે. આ શ્રેણી ના અંતે કદાચ તમને માનસિક તણાવ પહોચી શકે છે, અને કદાચ તમે ડિપ્રેશનમાં સરી પડશો. પણ છેલ્લે ૨ એવા પ્રકરણ છે, જેમાં તણાવની આડઅસરો થી કેવી રીતે બચવું તેના વિષે વાત કરીશું. હજુ આશાવાદ માટેના ઘણા કારણો છે.

• To read more / આગળ વાંચવા માટે:
  1. તમારું શરીર અને તણાવ – stress and your body
  2. તણાવ સામેની શારીરિક પ્રતિક્રિયા – stress response
  3. તણાવ અને તમારું હૃદય – stress and your heart
  4. તણાવ અને પાચન – stress and metabolism
  5. તણાવ અને અતિશય આહાર – stress and overeating
  6. તણાવ અને વૃદ્ધિ, ગર્ભ થી શરૂવાત – stress and growth, beginnings from the womb
  7. તણાવ અને શિશુવિકાસ – stress and child development
  8. તણાવ અને સ્ત્રી પ્રજનન – stress and female reproduction
  9. તણાવ અને પુરુષ પ્રજનન – stress and male reproduction
  10. તણાવ અને તમારી રોગપ્રતિકારક શક્તિ – stress and your immune system
  11. તણાવ અને કેન્સર – stress and cancer
  12. તણાવ અને પીડા – stress and pain
  13. તણાવ, યાદશક્તિ અને યાદોનો સંગ્રહ – stress, learning and memory
  14. તણાવ આવેગ અને નિર્ણય ક્ષમતા – stress impulse control and judgement
  15. તણાવ અને નિંદ્રા – stress and sleep
  16. તણાવ અને વૃદ્ધત્વ – stress and ageing
  17. માનસિક તણાવને સમજીએ – Understanding psychological stress
  18. તણાવને અસર કરતા માનસિક પરિબળો – psychological modulators of stress
  19. તણાવ અને ડીપ્રેશન – Stress and depression 
  20. તણાવ સાથેની ચિંતા, દુશ્મનાવટ, દમન અને વળતર – Anxiety, Hostility, Repression, and Reward
  21. તણાવ, તંદુરસ્તી અને સામાજિક-આર્થિક પરિસ્થિતિ – Stress, Health and socioeconomic status
  22. તણાવ સામે જીતવું કેવી રીતે – Successful Stress-management
  23. તણાવથી રાહત મેળવવા માટેનો અભિગમ – Approaches to Stress management

• Based on the lectures and books by Dr. Robert M. Sapolsky.
• ડો. રોબર્ટ સાપોલ્સકી ના પુસ્તકો અને લેકચરો આધારિત.

Advertisement